Historia Chaty Kramarza

W przełęczy między dwoma sczytami w 1928 roku postawiona była turystyczna Chata Kramarza według planów architekta Jaroslawa Stejskala. (Historia Suchého vrchu wszak jest jeszcze starsza – już v 1925 roku tu była kosztem 10 000 Kč wybudowana utulna drewniana chata dla turystów przed złą pogodą). Fundament podstawowy był położony 28.8.1926, uroczyste otwarcie przebiegło przy szerokim uczestnictwie obywatelstwa miejscowego 6.7.1928. Budowa chaty stała się demonstracją siły Czeskiego ruchu turystycznego, przenikającego stale więcej do pogranicza, z dużej części do okolic niemieckich. I dlatego dostała imię po pierwszym pierwszorepublikowym przewodniczącym rządu Karla Kramáře.
26.8.1938 roku na chacie zatrzymał się na obiad prezydent Dr. E. Beneš z swoim sztabem, przy inspekcji fortyfikacji. W jego towarzystwie był także ówczesny naczalnik sztabu generalnego, generał armii L. Krejčí.

Po roku 1938 chata wymieniła wielu właścićeli oraz pare razy zmieniła nazwę i wygląd. Dnia 16.3.1939 chata była zabrana wojskiem niemieckim i było w niej założone sanatorium rehabilitacyjne dla zranionych pilotów. Po wojnie znów została otwarta obywatelstwu.

W 1953 roku chata była przejęta wojskiem (wymianą za Luční boudu w Karkonoszach) a wyużywana była jako ośrodek rekreacyjny dla wojska aż do roku 1961, kiedy wróciła do użytku ogółu społeczeństwa. Wieża widokowa w latach 60-tych osadzona była antenami telewizyjnymi a górna część tarasu została zaszklona. W latach 80-tych znikła cała górna część wieży pod metalową stożkową nadbudową a do oglądania widoków została już tylko dolna przeszklona galeria. W wrześniu 1984 roku niedaleko chaty była postawiona zdaleka widoczna stalowa wieża sześciokątna wysoka 48 metrów, służąca jako urządzenie telekomunikacyjne.

Chata Kramarza .... „ piękny przeciwległy obiekt Chaty Masarykowej. Ma swój wodociąg z bardzo dobrą wodą, swiatło elektryczne, centralne ogrzewanie, łazienkę, basen, drogę aż do chaty. Narazie 8 pokojów z 16 ł., 2 sypialnie z 23 ł.”... (J. Dostál, Orlické hory, 1931)

Chata od połowy lat dwódziestych z powodu nieudanej prywatyzacji bardzo długo była zamknięta (i całkowicie bez wnętrznego urządzenia), jedynie wieża widokowa była dostępna w sezonie. W noci 16.7.2003 wybuchł w opuszczonej chacie pożar. W gazecie MF Dnes w związku s tym wyszły dwa artykuły – „Opuszczoną chatę ogarnął pożar z 17.7.” i „Pożar Chaty Kramarza prawdopodobnie zpowodował podpalacz z 18.7.”. Przyczynę pożaru i przez długie śledzstwo za pomocą specjalnie wyćwiczonego psa objaśnić się nie udało.
Tajemnicą publiczną prawie jest, że chatę prawdopodobnie ktoś umyślnie podpalił.
„Są to teraz już tylko domysły ale wyłączyć lub udowodnić się nieda, nie było dość dowodów“,powiedział jeden z policjantów, który zajmował się tą sprawą. „Udalo się jednak znaleść ogniska pożaru oraz materiáł chemiczny, ale potem sprawa została odroczona“, informował rzecznik prasowy straży pożarnej Vendula Horáková. (MF Dnes 10.12.2003)
O chatę usiłowało Stowarzyszenie gmin Orlicko z tym, że ją za pomocą Pardubického kraje odnowi i uruchomi. (artykuł MF Dnes z 4.1.2003 – Stowarzyszenie gmin chce chatę na Suchém vrchu odnowić). Ostatecznie chatę kupił prywatny właściciel – artykuł MF Dnes, 10.12.2003, Chatę na Suchém vrchu nowy właściciel chce znów otworzyć. Narazie jest stale zamknięta (2009). Działa jedynie wieża widokowa oraz mały bufet, a to w miesiącach listopad – kwiecień w weekendach i swiętach państwowych od 10 – 16 godziny (bez gwarancii)

W 2011 roku spółka CVS Žamberk, s.r.o. rozpoczeła odnowę chaty z zamiarem wrócić Suchému vrchu jego znaczenie turystyczne. Odnowa chaty miała by być dokończona w połowie 2012 roku a uroczyste otwarcie jest naplanowane na 5.7.2012.

Obejrzyjcie sobie kolekcję fotografi historycznych Chaty Kramarza na Suchém vrchu.